"Văn hóa đổ lỗi là độc hại. Đây là cách để ngăn chặn nó."
Những ý chính nhất của bài "Blame Culture Is Toxic. Here’s How to Stop It." của Michael Timms trên Harvard Business Review.
Bài viết này tóm tắt những ý chính của bài "Blame Culture Is Toxic. Here’s How to Stop It." của Michael Timms trên Harvard Business Review. Những ý chính này được backup bởi khá nhiều cuốn sách khác mà mình đã đọc - mình sẽ để chúng tại phần tham khảo cho các bạn tò mò.
Việc đổ lỗi cho người khác gây hại như thế nào?
Não bộ của chúng ta được thiết kế để nhớ đến những trải nghiệm tiêu cực nhiều hơn những trải nghiệm tích cực.
Cần có 5 trải nghiệm tích cực để vượt qua 1 trải nghiệm tiêu cực, theo nghiên cứu của John Gottman.
Đổ lỗi cho người khác là một hành vi phá hoại và cần được giải quyết đầu tiên.
Nó bao gồm các hành vi chỉ trích, khinh thường, phòng thủ và ngăn cản.
Não bộ của chúng ta diễn giải sự đổ lỗi giống như cách chúng diễn giải một cuộc tấn công vật lý, thứ phá hoại khả năng giải quyết vấn đề. Đổ lỗi triệt tiêu các hành vi có trách nhiệm và triệt tiêu kỹ năng giải quyết vấn đề - và xu hướng này có tính lây lan trong toàn bộ tổ chức.
Chúng ta đổ lỗi như một bản năng - và từ nhà quản lý đến nhân viên - chúng ta đổ lỗi nhiều hơn chúng ta nghĩ.
Tất cả chúng ta đều có bản năng đổ lỗi cho người khác hoặc hoàn cảnh khi mọi việc không như ý muốn.
Chúng ta có xu hướng tin rằng những gì mọi người làm phản ánh con người họ, thay vì xem xét có thể có các yếu tố khác (xã hội hoặc môi trường) ảnh hưởng đến hành vi của họ. Đây là lý do tại sao khi có tai hoạ nào diễn ra tại nơi làm việc, “lỗi của anh A chị B” thường là lời giải thích đầu tiên và đôi khi là duy nhất được đưa ra, bỏ qua các yếu tố mang tính hệ thống dẫn đến sự cố. Lời giải thích đó cũng khiến cho chúng ta cảm thấy hài lòng nhất. Nếu ai đó phải chịu trách nhiệm về các vấn đề của chúng ta, thì họ cần phải thay đổi chứ không phải chúng ta.Nghiên cứu hình ảnh não của Đại học Duke giải thích rằng các sự kiện tích cực được xử lý bởi vỏ não trước trán, quá trình này mất một thời gian và có xu hướng kết luận rằng những điều tốt đẹp xảy ra do may rủi. Trong khi đó, các sự kiện tiêu cực được xử lý bởi hạch hạnh nhân, kiểm soát phản ứng chiến đấu hoặc bỏ chạy của chúng ta. Hạch hạnh nhân thường kết luận rằng những điều tồi tệ xảy ra là có mục đích.
Vậy chúng ta có thể làm gì để ngăn chặn đổ lỗi?
Loại bỏ đổ lỗi thúc đẩy lòng tốt, sự tin tưởng và cải thiện tinh thần và hạnh phúc của cả nhóm.
Để thúc đẩy văn hóa không đổ lỗi, hãy chuyển sang tư duy “tất cả chúng ta vẫn đang học hỏi”.
Tập trung vào những gì bạn có thể thay đổi thay vì đổ lỗi cho người khác.
Coi các vấn đề và sai lầm như những cơ hội học tập - ngay cả với các nhà lãnh đạo - tận dụng sai lầm như một cơ hội đào tạo hướng dẫn nhân sự, giúp họ rút ra bài học để hiểu và tiến lên phía trước.
Thay vì đổ lỗi cho người khác, hãy đặt câu hỏi bạn đã góp phần gây ra vấn đề như thế nào và tìm giải pháp để ngăn chặn nó tái diễn.
Sử dụng cách tiếp cận hệ thống để xem xét toàn bộ vấn đề như một tổng thể.
Danh sách Gợi ý của mình về những cuốn sách có chung quan điểm với bài viết này.
Making Conflict Work: Harnessing the Power of Disagreement by Peter T. Coleman and Robert Ferguson
Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About the World and Why Things Are Better Than You Think by Hans Rosling, Anna Rosling Rönnlund, Ola Rosling
The Asshole Survival Guide: How to Deal with People Who Treat You Like Dirt by Robert I. Sutton
Lời cuối
Trong khoảng một năm trở lại đây, một nhóm chủ đề mà mình có quan tâm đặc biệt là những hành vi xấu độc trong văn hoá làm việc. Hoá ra nó là một nhóm chủ đề lớn của HBR, và rất nhiều tác giả sách đã viết về nó. Bắt nạt, đổ lỗi, hạ nhục, thao túng… mang tới hoài nghi, bất lực, mất động lực, mất phương hướng cho nạn nhân, và những tổn thường này cần rất nhiều thời gian để vượt qua chưa kể đến khả năng vượt qua chúng thực sự khác biệt với mỗi người. Sự thật đáng xấu hổ là chính tôi và bạn cũng có thể là người tạo ra những hành vi xấu độc - bất chấp việc chúng ta có ý thức được việc đó hay không.
Sau rất nhiều cuốn sách và bài viết về chủ đề này mà mình đã đọc, có hai kết luận cơ bản:
1/ Tự rèn luyện để tăng cường ý thức và hạn chế những hành vi xấu độc mà chính mình tạo ra trong môi trường làm việc, bất kể lý do biện minh cho nó là gì (ví dụ như áp lực thời gian, áp lực chất lượng, áp lực hiệu suất), vì chúng ta không thể chịu được cái giá phải trả của nó. [Hãy đọc Cuốn thứ 1 và 2 trong Danh sách gợi ý].
2/ Nếu bạn đang phải trải qua một môi trường làm việc xấu độc, bạn phải bước ra ngay khỏi đó - chiến lược chịu đựng thường trả giá tinh thần rất nặng nề và vì công việc chỉ chiếm một phần nhỏ trong đời sống - chúng ta thường không đủ vốn liếng để thắng trong cuộc chơi đó - chưa kể việc những ám ảnh công việc cũng góp phần phá huỷ những mối quan hệ khác như gia đình, bạn bè, và với chính mình. [Hãy đọc Cuốn thứ 3 trong Danh sách gợi ý].
P/s: Mấy bạn nghỉ lễ zui không? Kể cho mọi người một chuyện buồn cười haha. Hôm trước mình đi mua kem bơ nhưng không mang tiền mặt, chị bán kem bơ lại không cho chuyển khoản mà đòi chuyển Momo. Thế nên mình mở Momo lên và tự nhiên trong đó có khoảng 70 ngàn. Mình đứng trần ngân thắc mắc không biết vì sao lại có tiền trong đó - vì mình gần đây mình có dùng Momo đâu. Truy tìm một lúc thấy hoá ra có một bạn đọc blog này đã tặng mình 70k để khuyến khích mình ‘hãy viết tiếp nhé’! Thế là mình đã có một ly kem bơ mát lòng rười rượi cả nghĩa đen và nghĩa bóng!!!!
Cảm ơn bạn gì đấy nhá (tui biết bạn là ai rùi), và các bạn thích bài viết này hãy nhớ động viên mình nhiều nhiều nữa nhé! Viết lách cũng căng cơ lắm đấy nhaaaa!