Gây quỹ trên MXH: nên dùng kênh thanh toán nào? (Cập nhật mới)
Bài được cập nhật mới năm 2022. Khuyên dùng: (1) Chuyển tiền qua ngân hàng; (2) Momo Doanh nghiệp; (3) VnPay QR. Có thể chia tay với Momo Ví cá nhân và Paypal.
Trong bài viết này, mình quan sát những hạn chế nhất định của các nền tảng thanh toán mà mình đã ứng dụng trong hai năm vừa qua trong các chiến dịch crowdfunding.
Trước hết, mình có vài tiêu chí để đánh giá các nền tảng thanh toán:
(1) truy cập được dữ liệu chi tiết của người ủng hộ càng nhanh càng tốt, càng chi tiết càng tốt, càng khoa học càng tốt (ở dạng excel / csv) — cũng là ưu tiên nhất của mình vì mình muốn ghi chép và liên lạc trực tiếp đến họ
(2) là độ lớn của khoản tiền nhận được
(3) chi phí vận hành và
(4) mức độ phổ biến được người ủng hộ sử dụng / hiểu cách dùng.
Các metric đánh giá cơ bản từ 1–5 với:
1 là painfully (cực kỳ đau đớn vất vả chát chúa);
3 là acceptable (chấp nhận được và mất công xử lý ít);
5 là effortlessly (ngon lành cành đào).
Ngân hàng : 3.75/5=> phải ứng dụng!!!
(1) Truy cập dữ liệu: 2/5.
Bạn sẽ có một file excel (yes!) qua việc đăng ký. Nhưng chỉ vậy thôi. Nếu cần thêm thông tin liên lạc, bạn sẽ phải kêu gọi người ủng hộ ghi chú theo một mã / cú pháp. Để tách được dữ liệu kiểu này, bạn sẽ phải dụng thêm một chút công với các hàm regex trong excel (mình sẽ hướng dẫn sau). Và tỉ lệ thành công của việc tách dữ liệu là khoảng 60% (do nhiều người ủng hộ cũng không ghi chú số điện thoại hoặc ghi chú sai cú pháp =.=).
Và bạn còn phải cập nhật bằng tay. Nói chung cũng khá đau đớn.
(2) Độ lớn giới hạn: 5/5.
Khỏi bàn rồi nhỉ?
(3) Chi phí vận hành: 3/5
(4) Mức độ phổ biến: 5/5
Momo Ví cá nhân (Chuyển tiền qua số điện thoại): 2.75/5 => Hạn chế dùng
Update 2022: Khoảng giữa năm 2021, Momo không còn gửi email thông báo các khoản nhận được trên Ví cá nhân. Vì thế việc truy cập dữ liệu người gửi trở nên khó khăn hơn nữa. Đây là một điểm trừ nghiêm trọng, nếu chúng ta muốn truy cập dữ liệu của người đóng góp. Vì thế mình hạ điểm truy cập dữ liệu của Momo Ví Cá nhân.
(1) Truy cập dữ liệu: 1/5.
Bạn có thể truy cập dữ liệu thông qua các bản ghi chép cho từng giao dịch đơn lẻ được gửi về email. Không thể xuất bảng excel. Để có được một bảng excel dữ liệu, bạn sẽ phải… nhập tay. Cực kì đau đớn. Các dữ liệu truy cập được bao gồm: “Tên tài khoản, Số tiền, Số điện thoại, Lời nhắn.”: tạm đủ cho công cuộc giao tiếp phía sau qua điện thoại / tin nhắn. Điều mình không thích là: sau này nếu cần giao tiếp với người ủng hộ ở các phương thức có chi phí thấp hơn (ví dụ email / newsletter) mình sẽ cần bỏ thêm chi phí để lấy thêm thông tin email người ủng hộ nữa. Mình không thích điều này lắm :(
(2) Độ lớn giới hạn: 3/5.
Tối đa 100 triệu đồng / ví. Rút tối đa 30 triệu đồng/ngày. Có thể chấp nhận được với những chiến dịch nhỏ. Hoặc kết hợp với các hình thức chuyển tiền khác.
(3) Chi phí vận hành: 3/5
Phí mỗi lần rút là 60.000 đồng. Chấp nhận được.
(4) Mức độ phổ biến: 4/5
Rất nhiều người ủng hộ Việt Nam đang sử dụng Momo qua hình thức chuyển tiền bằng số điện thoại. Việc mở cổng đóng góp qua Momo (thông qua chuyển tiền qua số điện thoại) cũng khiến cho người ủng hộ cảm thấy dễ chịu hơn, việc đóng góp dễ dàng hơn và thoải mái hơn.
Họ cũng có thể chuyển cho bạn những khoản tiền nhỏ vừa túi tiền của họ. Nói chung, áp dụng Momo chuyển tiền qua số điện thoại khiến cho việc gây quỹ trở nên dễ dàng tiếp cận hơn (với người trẻ 9x và 10x và các anh giai mê công nghệ).
Paypal: 3.25/5 => Hạn chế dùng
Update 2022: Nghị định 80/2020/NĐ-CP có thể cho rằng các khoản thu từ Paypal là các khoản viện trợ không hoàn lại không thuộc hỗ trợ phát triển chính thức phi dự án của các tổ chức, cá nhân nước ngoài cho Việt Nam. Vì thế việc xin phép thủ tục giải ngân khá phức tạp (nếu bạn đang đại diện một tổ chức PLN có pháp nhân). Vì vậy, mình đánh giá giảm điểm đánh giá của Paypal ở mảng Chi phí vận hành.
(1) Truy cập dữ liệu: 4/5.
Paypal cho phép truy xuất dữ liệu theo nhiều tùy chọn thời gian và cực kì chi tiết ở dạng .csv. Đặc biệt sẽ có thêm thông tin về email của người ủng hộ. Dữ liệu này hữu dụng ở khoảng 75% (một số tài khoản email đã bounced, có thể do người ta đăng ký Paypal đã quá lâu). Nhưng giao tiếp với người ủng hộ bằng email là tiện và rẻ nhất rồi (mừng quá!).
(2) Độ lớn giới hạn: 4/5.
Paypal không giới hạn độ lớn của khoản tiền bạn nhận được.
(3) Chi phí vận hành: 1.5/5.
Phí rút tiền là khoảng 60.000đ/một lần. Ngoài ra Paypal còn tính phí trên từng giao dịch mà chúng ta nhận, khoảng 4.40% + fixed fee.
So với lợi ích chung thì mình nghĩ là vẫn chấp nhận được (dù hơi chát chúa).
Vận hành về cơ bản là đơn giản cho đến khi bạn nhận được khoản tiền lớn. Paypal có rất nhiều limitation. Các giới hạn này nhằm giúp gia tăng tính bảo mật và giảm nguy cơ rửa tiền/lừa đảo nhưng với người vận hành gây quỹ thì nó rất là bất tiện và dễ gây bực bội.
Bọn mình liên tục nhận thông báo giới hạn tài khoản và phải gửi nhiều lần các tài liệu xác minh danh tính và đợi chờ phản hồi rất lâu. Điều này rõ là không vui tí nào khi chúng ta chạy các chiến dịch gây quỹ và khi vào những ngày đỉnh điểm của chiến dịch.
Oái oăm là limitation vừa được gỡ bỏ nhưng khi Paypal thấy rủi ro giao dịch, chúng lại được thiết lập lại. Cứ như thế, submit hồ sơ rồi lại đợi gỡ bỏ limitation rồi lại gặp chính cái limitation đó. Làm không kịp thì (bọn mình suýt bị) đóng tài khoản vĩnh viễn vì nhiều limitation quá.
Paypal for Nonprofit chưa có mặt tại Việt Nam, nên nếu bạn gặp các vấn đề trên, hãy gọi cho tổng đài của Paypal (+65 6510 4650) và yêu cầu được hỗ trợ từ tư vấn viên nhé! (Có các bạn tư vấn viên người Việt giúp mình đó.)
(4) Mức độ phổ biến: 3.5/5
Paypal dễ tiếp cận ở hai thứ:
1 là mình có thể tạo được một liên kết chuyển tiền dạng paypal.me/songfoundation mà người ủng hộ có thể nhanh chóng chuyển tiền mà không cần qua quá nhiều thao tác.
2 là chúng ta tiếp cận được nhiều người nước ngoài và người Việt Nam (thế hệ 8x 9x) sử dụng Paypal. Mà 8x 9x chính là những donors chủ đạo của chúng ta hiện nay đó. ^^
Momo Ví doanh nghiệp: 3.75/5 => Bắt đầu ứng dụng! Chọn QR code hoặc Link đóng góp.
Update 2022: QR Code đã được đại đa số người tiêu dùng tại các thành thị lớn quen dùng, nhờ hai năm Covid-19. Vì thế mình tăng điểm độ phổ biến cho Momo Ví doanh nghiệp.
(1) Truy cập dữ liệu: 3/5.
Ví doanh nghiệp của Momo cho phép bạn xuất sao kê của các giao dịch gồm thông tin khá đầy đủ (SĐT + Tên + Số tiền + Ngày giờ). Tuy vậy để định khoản nó (trong trường hợp bạn có nhiều chiến dịch cùng chạy) thì phải tách thành nhiều ‘cửa hàng’ tương ứng với từng chiến dịch và sẽ có mã QR khác nhau.
(2) Độ lớn giới hạn: 5/5.
Không giới hạn số tiền giao dịch và rút.
(3) Chi phí vận hành: 4/5
Vận hành tương đối đơn giản ở mức chấp nhận được. Có trả phí cho việc thanh toán trên mỗi giao dịch rút tiền thì phải (các bạn check giúp nha). Nonprofit có thể được miễn phí nếu bạn liên hệ trực tiếp với Momo. Hãy thử nhé!
Bạn sẽ cần đăng nhập vào trang business.momo.vn. Cần đăng ký và submit các hồ sơ cần thiết. Cần hiểu và “sync" các khái niệm kinh doanh ví dụ như “cửa hàng” = “chương trình / dự án / chiến dịch” để sau này định khoản cho dễ. Chưa có module cho gây quỹ mà, chúng ta đang dùng ké giao diện dành cho các các cửa hàng nhỏ :P
(4) Mức độ phổ biến: 3/5
Thực tế là, nếu bạn post một cái mã QR code lên ấn phẩm, rất ít người sẽ quét nó để thanh toán. Theo báo cáo về QR Pay, người Việt mình chưa quen hình thức thanh toán này và phải cần thêm thời gian để hướng dẫn người ủng hộ nữa. Vì thế đặt một cái mã QR code lên ấn phẩm có thể trông rất ngầu nhưng lại… chẳng được việc gì. Vậy đó :(
Vn QR Pay: 3.625 => Nên ứng dụng.
Update 2022: VN Pay đã tích hợp được với Techcombank, một ngân hàng lớn, làm nở rộng số lượng người dùng. Cùng với đó xu hướng sử dụng QR Code được tăng lên nhờ hai năm mọi người sử dụng QR cho việc khai báo y tế. Vì thế mình tăng điểm cho VNPay. Gần đây (tháng 2-3, mình thấy quét VNPay trên ứng dụng Techcombank không được ổn định lắm, hi vọng chỉ là gián đoạn ngắn hạn).
(1) Truy cập dữ liệu: 3/5.
Vn Pay cũng sẽ cho phép bạn truy cập dữ liệu về khoản tiền. Nhưng bạn sẽ khó để có các dữ liệu kiểu số điện thoại hay email người chuyển tiền :( Bạn sẽ cần yêu cầu người ủng hộ ghi chú thông tin liên lạc của họ.
(2) Độ lớn giới hạn: 5/5.
VnPay không giới hạn khoản tiền được gửi và nhận.
(3) Chi phí vận hành: 4/5
Cao điểm hơn Momo Business một tí vì nó sẽ tự gửi tiền về cho bạn thông qua việc đối soát hàng ngày, hơn là bạn phải tự rút :D Giảm được chi phí vận hành chút chút.
(4) Mức độ phổ biến: 2.5/5
Cũng giống Momo Business. Vn QR Pay cũng chưa đến thời để áp dụng cho crowdfunding. Mà VN QR Pay có vẻ còn được ít người đón nhận hơn cả Momo QR Pay. Nên nếu muốn thử QR Pay bạn cứ dùng tạm Momo xem nhé!
Mình nghĩ chia sẻ kinh nghiệm này có thể giúp rút ngắn thời gian thử nghiệm cho rất nhiều bạn muốn làm crowdfunding trên social media tại Việt Nam. Từ đó các bạn có thể sử dụng các nền tảng phù hợp với tổ chức của riêng mình. Tuy vậy nếu bạn đã “test” các nền tảng khác và thấy hợp lý thì hãy nhắn cho mình thử nhé!
Tái bút
#GayQuyNao — là nhóm bài viết dành cho nhân viên gây quỹ của các tổ chức phi lợi nhuận tại Việt Nam (local NGOs). Chuỗi bài được viết bằng tiếng Việt, để các bạn tiếp cận dễ dàng và dễ hiểu hơn, làm tài liệu bổ sung hoặc thay thế cho các nguồn tài liệu tiếng nước ngoài (vốn khó tiếp cận). Mình mong muốn các bài viết luôn được cập nhật, dễ hiểu, dễ ứng dụng. Vì thế, mình rất cần các phản hồi hữu ích từ độc giả!
Phản hồi của bạn sẽ giúp mình (1) điều hướng nội dung; (2) thêm động lực viết và (3) chúng thậm chí giúp bạn đọc bài này sâu hơn :D
LỜI MỜI PHẢN HỒI
Hãy bấm subscribe để nhận bài mới (tự động).
Hãy bấm share để chia sẻ đến người cần.
Nếu bạn muốn động viên mình viết nhiều hơn, hãy quyên góp cho mình 50k qua Momo: https://me.momo.vn/halemmy.
Cảm ơn thông tin hữu ích từ chị. Em thấy Momo business cũng có thể tự động chuyển tiền về tk ngân hàng hàng tuần, nhưng có cái hạn chế là em thấy nó ko hiện full sđt người gửi, chị biết cách nào để lấy thông tin này ko ạ? Ngoài ra, mong chị Lem phân tích về ZaloPay và app Thiện Nguyện của MB ạ.